1- Siyaha değil beyaza odaklanınŞikayet etmeyi bırakıp pozitif duygular üzerine yoğunlaşın. Böylece Amerikalı psikolog Martin Seligman’ın "öğrenilmiş çaresizlik" dediği "kabullenme" tuzağına düşmeyin. Olumlu yönlerinizin altını çizin, zenginliklerinizi, potansiyelinizi fark edin. Kaliforniya Üniversitesi’nde yürütülen bir araştırmaya göre mutluluğumuzun ve huzurumuzun yüzde 40’ı tercihlerimizin ve hayata bakışımızın sonucu. Kendi kendinizi şu şekilde telkin edin: Önemli değil, iyiyim, harikayım…
2- Elinizdekine sevinin bir kere…Moralinizi sıfırlamak çok kolay, bunun için kaybeden psikolojisine girmeniz yeterli. Dün bugünden çok daha iyiydi, arkadaşım benden daha şanslı, hayal kurmak neye yarar zaten, gerçekleşmeyecek! Bunlara zihin kirliliği deniliyor. Elinizdekinin kıymetini bilmenizi engelleyen, ulaşılabilir hedeflere ve mutluluğa erişmek için harekete geçmenize mani olan "bölücü ve yıkıcı" fikirlerdir. Unutmayın, 1992 Barselona Olimpiyatları sırasında yapılan bir araştırma bronz madalya alan üçüncülerin, gümüş madalya kazanan ikincilerden çok daha mutlu olduğunu gösteriyordu. Çünkü ikinciler "birinciliği kaçırdım" diye başarılarının tadını çıkaramazken, üçüncüler podyuma çıkmaktan mutluydular.
Yanlış karşılaştırmalardan kaçının. Mesela "Şule ne kadar şanslı, arabası var" diye hayıflanacağınıza, "Ben şanslıyım, kardeşim bir fakülte kazanamadı konfeksiyon atölyesinde küçük bir işe girmek zorunda kaldı" diye düşünün.
3- Arkadaş, illa iyi arkadaşBütün anketler ne para ne de başarının tek başına mutluluk verebileceğini söylüyor. Önemli olan çevrenizdekilerle olan ilişkilerinizdir. Yalnız yaşayan insanlarda depresyon riskinin evli veya bir arkadaşıyla oturanlardan daha yüksek olmasının sebebi budur. Hatta arkadaş ilişkilerinin aileden bile daha iyi bir "pozitif duygu kaynağı" olduğu söyleniyor. Avusturyalı Ernst Gehmacher "İnsanın kendini iyi hissetmesi için en az 4 (azami 12) sağlam arkadaşı olması şart ve çok güvendiği, her şeyi paylaşabildiği ve yardım alacağını bildiği arkadaşlar"" diyor.
Cep telefonunuzun adres defterini yenileyin ve sadece gerçekten değer verdiğiniz insanları kaydedin. Sık ve düzenli haberleştiğiniz, birbirinizi gönülden arayıp sorduklarınızı…
4-Yaptığınız işe yoğunlaşınKısa vadeli de olsa, kendini iyi hissetmenin yollarından biri yaptığımız işe iyice yoğunlaşmaktır. Zaman durmuş gibi olur, sorunlarımızı unuturuz. Amerikalı Psikolog Mihaly Csikszentmihalyi’nin flow (akış) dediği an budur. Peki bu "mutluluk anı" nasıl yakalanır? Yetkinliklerimizle uyumlu bir aktivite seçerek…
İş ortamında akış yakalamak tatilde veya boş zamandakinden çok daha kolaydır. Bu tekrar gerektiren, monoton işler için bile böyle. Kendi kendinizi motive edecek şekilde hedefler koyun: Şu konuda nasıl daha iyi olabilirim? Daha az yorularak şu işi nasıl yapabilirim?
5-Çocuklar gibi oynamak…Araştırmalar oyuncuların sadece performansının değil, iyimserliğinin de daha yüksek olduğunu gösteriyor. Bir uzman "Eğer oyun oynamaktan vazgeçersek zihnimiz mekanikleşir, adeta kurur" diyor. Eğer hayatı çok ciddiye alırsanız, eğip bükmekten vazgeçer, değiştirebilme fırsatını da kaçırırsınız.
Eşinizle, çocuklarınızla, arkadaşlarınızla oyun oynayın. Kağıt oyunları, bilgisayar oyunları, Pictionnary, Tabu… ne olursa! Hep sosyalleşin, hem uzmanların dediği gibi "gerçekleri şekillendirmeyi" öğrenin, hem de sıkıntılarınızı bir süre için unutup gevşeyin…
6-Her gün bir işi bitirinPozitif psikoloji uzmanı Ilona Boniwell "Zamanını iyi kullanmış olmanın verdiği mutluluk, insanın kendini iyi hissetme sebeplerinden biridir" diyor. Sürekli işini bitirememe, yetişememe hissi ise insanı mutsuz eder. Daha az çalışıp, kendine daha çok zaman yaratmak bir yöntem tabii ki ama bahaneye dönüşmesi riski var. Boniwell daha kolay bir yöntem öneriyor: "Eğer her gün bir şeyi istediğimiz gibi sonuçlandırabilirsek, bir büyük projenin her gün bir küçük parçasını tamamlarsak, kendimizi çok mutlu hissidiyoruz".
Yani kendinize her gün için mümkün ve tutturması sadece size kalmış bir hedef koyun: Başladığınızın kitabı bitirmek, bir yemek tarifini denemek, kaç gündür masanızda duran radyoyu tamir etmek… Sonra da bir işi yapıp bitirmiş olmanın verdiği hazzı yaşayın.
7-Vipassana metodunu deneyinUzmanlara göre her 5 Amerikalı şirket yöneticisinden biri meditasyon yapıyormuş ve en çok uygulanan metod da Vipassana imiş. Yani "derinlemesine görmek" ya da "olanı olduğu gibi görmek". Buddha’nın bu yöntemle nirvanaya ulaştığı söyleniyor. Burada yöntem beyni boşaltmak değil aksine çevredeki objeleri tam olarak ve olduğu gibi algılamak. Mesela çanta sadece bir çantadır. Böylece açgözlülüğe, hasete, kıskançlığa, kızgınlığa bir son verir ve daha az üzülürsünüz.
8-Kötü bir durumdan faydalanınİnsanın zor bir durumdan sonra yeniden toparlanma kapasitesi için uzmanlar "elastikiyet" kavramını kullanıyorlar. Dayanma, problem ile yaşamayı öğrenme hatta atlatma değil, "faydalanma" yani yaşadığı zorluktan pozitif bir şey çıkarmaktan bahsediyoruz. Her şeyi hazır bulan insanlar en küçük şeyden bile mutsuz olurlar ve küçük bir sorunu bile büyütürler. Oysa bir sıkıntı yaşamış ve bunu "elastikiyet"leri sayesinde olumluya çevirmiş insanlar bunu başarmış olmanın verdiği mutluluk ve güvenle kendilerini daha iyi hissederler.
9-Temizlik teparisini uygulayınDüzensiz bir yaşam ortamı stres ve sinir sebebidir. Karmaşa zaman kaybettirir, sabrımızı zorlar, moralimizi bozar. Yani gereksiz eşyalara manevi değerler yüklemeyin, atın gitsin. Size kötü hatıraları sürekli hatırlatmalarına, içinizi karartmalarına, sizi geçmişe döndürmelerine izin vermeyin. Temizleyin, atın... Aynı şekilde bilgisayarınızda, belgelerinizde, fotoğraflarınızda, cebinizin adres defterinde de sağlam bir temizlik yapın.
10-Kafanızda da temizlik yapınHedonist adaptasyon, insanın gündelik küçük mutluluklara alışması ve kıymetini bilmeme durumudur. Keyif almak, zevk almak demek beyinde enforfin gibi hormonlarının salgılanması demek. Oysa zamanla bu alıcılarımız dolar, zevk almaz oluruz. Her gün aynı şeyleri yapmaktan vazgeçin, hayatınıza yenilikler, yeni zevkler katmaya çalışın.
Bunlar çok basit şeyler olabilir… Mesela yarın sabah kahvaltınızı balkonda yapın, işe farklı bir yoldan etrafınıza bakarak gidin, 3 ayda bir salonun mobilyalarının yerini değiştirin. Basit değişiklikler işe yarar.
